Hindelooper Schilderkunst
De Hindelooper Schilderkunst is een uniek beroep dat slechts door enkele vaklieden wordt uitgeoefend. Gauke en Pieter Bootsma schilderen tot op heden naar oude traditie in deze specifieke stijl.
In onze winkel aan de Kleine Weide in Hindeloopen kunt u diverse met de hand beschilderde voorwerpen, geschenken en meubels bewonderen en vanzelfsprekend ook kopen. Ook is het mogelijk om te ervaren hoe het is om Hindelooper schilder te zijn door een workshop Hindelooper Schilderkunst te boeken.
Heeft u zelf een voorwerp dat beschilderd of gerestaureerd moet worden, dan kan dat ook. Kom eens langs in onze winkel aan de Kleine Weide voor een vrijblijvende prijsopgaaf of neem contact op.
De geschiedenis van Hindelooper Schilderkunst
De Hindelooper Schilderkunst dateert uit het einde van de zeventiende eeuw. Hindeloopen was toen een belangrijke handelsstad. Net als de Hollandse steden was er sprake van grote bloei. In die tijd richtten de gegoede burgers hun huizen vaak in met fraai bewerkte, eiken houten meubels. Soms werd het eiken hout ook wel beschilderd, bijvoorbeeld zeemanskisten. Inspiratie daarvoor werd vermoedelijk opgedaan tijdens de handelsreizen naar Oost-Europese landen en Scandinavië. In de volkskunst uit die landen zie je vergelijkbare motieven. Andersom heeft het Hindelooper schilderwerk waarschijnlijk ook weer de decoraties daar beïnvloed.
Het beschilderen van meubels kwam nog meer voor toen het eikenhout schaarser werd en dus duurder. Het goedkopere grenenhout bleek een goed alternatief. Om de meubelen toch een fraai aanzien te geven, werden ze beschilderd. Aanvankelijk was het aantal kleuren beperkt, vaak bruin met witte accenten. In de 18e eeuw werden meer kleuren gebruikt en werden de stukken zeer bont beschilderd. Dikwijls werd een Bijbelse voorstelling geschilderd. De voorstellingen werden gecombineerd met rijke versieringen in de vorm van acanthusranken, bloemen en vogels. De vogel , die is meegenomen uit de reizen naar Indië, word ook wel gezien als geluksvogel.
De stijl en kleuren van het schilderwerk
De Hindelooper schilderkunst kenmerkt zich door een tamelijk snelle, zwierige stijl. Met enkele penseelstreken word een figuur neergezet, waarna deze word afgewerkt met tal van details. Ook wordt met zorgvuldige penseelstreken licht- en schaduwwerking aangebracht. Het schilderwerk is bepaald geen huisvlijt, zoals wel eens wordt verondersteld. Het is echt vakwerk. Om het goed onder de knie te krijgen, is veel ervaring nodig.
Een duidelijke voorkeur voor kleur is er niet. Naast het bekende rood en blauw zijn ook bruin, groen, dodekop, geel en crème een basiskleur. Het kleurengebruik is wel afhankelijk van de omstandigheden.
- Bruidskleuren: Crème met gekleurd schilderwerk
- Rouwkleur: Blauwe ondergrond
- Lichte rouw: Crème met blauw
Ontwikkelingen in de techniek
Zoals ieder ambacht is er ook bij het Hindelooper schilderen door de jaren heen sprake van ontwikkeling in de manier van werken. Vroeger gebruikte men bijvoorbeeld verf op lijnoliebasis. Deze verfstoffen hebben meestal minerale pigmenten waardoor de kleur van de verf een natuurlijke uitstraling heeft. Omdat de verf in nauwelijks verwarmde ruimtes moest drogen, was de droogtijd lang. Later is men overgestapt op acrylverf op waterbasis. Deze verf is in de eerste plaats milieuvriendelijker en een voordeel is dat de droogtijd veel korter is geworden. Tegenwoordig wordt al het schilderwerk voorzien van een laagje blanke vernis, omdat het nu om gebruiksvoorwerpen gaat en vroeger ging het alleen om decoratieve stukken.
Een andere ontwikkeling betreft het soort penselen dat wordt gebruikt. Van oudsher schilderde men met penselen van marterhaar. Deze haren zijn lang, soepel, redelijk slijtvast, maar ook kostbaar. Tegenwoordig worden penselen met kunstvezels en marterhaar gebruikt. Vroeger werd alles met kwast en penseel gedaan. Ook daarin is verandering gekomen. Grote oppervlaktes bij tafels, kasten of stoelen worden nu gerold of gespoten, waarna met de hand de decoratie worden aangebracht. De motieven voor die decoraties zijn hetzelfde gebleven, maar er wordt wel steeds een andere invulling aan gegeven. De ene keer drukker, de andere keer wat rustiger. Ook de voorstellingen die op de voorwerpen worden geschilderd verschillen steeds. Favoriet bij Bootsma is een voorstelling met het huisje bij de sluis in Hindeloopen. ‘Dat is het huis waar Gauke Bootsma is geboren’.
Wat wel hetzelfde is gebleven zijn de kleuren. Het echte Hindelooper Schilderwerk kenmerkt zich door zijn diepe kleur en stijl.
